અતિ ભારે વરસાદના કારણે ખરીફ પાકને ભારે નુકસાન થવાની આશંકા, શાકભાજી, ફળોનાં ભાવ વધશે
દક્ષિણ-પશ્ચિમ ચોમાસાના ચાર મહિનાના સમયગાળા દરમિયાન, જૂનથી સપ્ટેમ્બર સુધી, દેશભરના વિવિધ રાજ્યોમાં ભારે વરસાદ પડ્યો, જેના કારણે ખેતરોમાં પાણી ભરાઈ ગયા અને વિનાશક પૂર આવ્યું, જે ખરીફ પાકને નોંધપાત્ર નુકસાન પહોંચાડ્યું હોવાનું અનુમાન છે.
આનાથી કેન્દ્ર સરકારને તેના ઉત્પાદન અંદાજમાં ઘટાડો કરવાની ફરજ પડી શકે છે. ઓગસ્ટ અને સપ્ટેમ્બર દરમિયાન દેશમાં ભારે વરસાદ પડ્યો હતો, અને હવે વિદાય લઈ રહેલા ચોમાસાથી પશ્ચિમ બંગાળ, બિહાર અને મહારાષ્ટ્ર સહિત ઘણા રાજ્યોમાં ભારે વરસાદ પડી રહ્યો છે.
જોકે 14 સપ્ટેમ્બરથી દક્ષિણ-પશ્ચિમ ચોમાસાએ તેની વિદાય શરૂ કરી હતી, બંગાળની ખાડી અને અરબી સમુદ્ર પરના ઓછા દબાણવાળા વિસ્તારમાં તેનો માર્ગ અવરોધાયો હતો કારણ કે તે પાછો ફરી રહ્યો હતો. આ અવરોધ ઘણા રાજ્યોમાં ભારે કમોસમી વરસાદનું કારણ બની રહ્યો છે.
આ કમોસમી ભારે વરસાદ, તેની પહેલા થયેલા ભારે વરસાદ સાથે, ચોખા, કઠોળ, તેલીબિયાં, કપાસ અને શેરડી જેવા પાકને ભારે નુકસાન પહોંચાડી રહ્યો છે.
મહારાષ્ટ્ર, પંજાબ અને રાજસ્થાનમાં નુકસાનનું પ્રમાણ સૌથી વધુ હોવાનું જાણવા મળ્યું છે. એકલા મહારાષ્ટ્રમાં, આશરે 6.8 મિલિયન એકર ખરીફ પાકનો નાશ થયો હોવાના અહેવાલ છે. સમસ્યા હજુ દૂર થઈ નથી, કારણ કે ઘણા રાજ્યોમાં ભારે વરસાદ ચાલુ છે.
દેશના પૂર્વ અને પશ્ચિમ ભાગોમાં સતત વરસાદ માત્ર ખરીફ પાકોના ઉત્પાદન અને ગુણવત્તાને અસર કરી રહ્યો નથી, પરંતુ પાકેલા પાકની લણણીમાં પણ વિલંબ થઈ રહ્યો છે, જેના કારણે નુકસાન વધવાની શક્યતા છે.
કેન્દ્રીય કૃષિ મંત્રાલયના અધિકારીઓ કહે છે કે વિવિધ રાજ્યોમાંથી મળેલા અહેવાલોના આધારે કુદરતી આફતોને કારણે પાકને થયેલા નુકસાનની અસરનું મૂલ્યાંકન કરવામાં આવી રહ્યું છે.
અને તેના આધારે, ઉત્પાદન અંદાજમાં ફેરફાર પર વિચાર કરી શકાય છે. પૂર અને વરસાદથી પ્રભાવિત ઘણા વિસ્તારોમાં ખરીફ પાકોની સરેરાશ ઉપજ પ્રભાવિત થવાની સંભાવના છે.
ઉલ્લેખનીય છે કે કેન્દ્રીય કૃષિ મંત્રાલયે અંદાજ લગાવ્યો છે કે 2025-26 ખરીફ સિઝનમાં ખાદ્યાન્ન ઉત્પાદન (ચોખા, બરછટ અનાજ અને કઠોળ) 171 મિલિયન ટનના નવા રેકોર્ડ ઉચ્ચ સ્તરે પહોંચશે.
આ 2024-25ના ખરીફ ઉત્પાદન 168 મિલિયન ટનના ઉત્પાદન કરતાં 300,000 ટન વધુ છે. જોકે, ભવિષ્યમાં ખાદ્યાન્ન ઉત્પાદનનો અંદાજ થોડો ઓછો થઈ શકે છે.
મહારાષ્ટ્રમાં, કુલ ખરીફ પાકમાંથી અડધા પાકને નુકસાન થયું છે અથવા નાશ પામ્યા હોવાના અહેવાલ છે. આ વર્ષે, રાજ્યમાં આશરે 1.45 લાખ હેક્ટર ખરીફ પાકનું વાવેતર થયું હતું. કૃષિ મંત્રીના જણાવ્યા અનુસાર, આ વિસ્તારના આશરે 68 લાખ હેક્ટર પરના પાક પૂર અને વરસાદથી પ્રભાવિત થયા છે.
સપ્ટેમ્બર સુધીના ડેટા એકત્રિત કરવામાં આવી રહ્યા છે. અગાઉ, ઓગસ્ટ સુધી પાકના નુકસાનનું મૂલ્યાંકન કરવામાં આવ્યું હતું, અને તેના આધારે, ખેડૂતોને ₹2,215 કરોડની રકમ આપવામાં આવી રહી છે. રાજ્યમાં સોયાબીન, મકાઈ, કપાસ, અડદ, મગ, તુવેર અને શેરડી જેવા પાકોને ભારે નુકસાન થયું છે.
