હવે, ભારતમાં ચાર દિવસ કામ અને ત્રણ દિવસની રજા? શ્રમ મંત્રાલયે ફોર ડે વર્ક વીક વિશે શું કહ્યું? જાણો વધુ
ભારતમાં ફરી એકવાર ચાર દિવસ કામ અને ત્રણ દિવસની રજાનો વિચાર સમાચારમાં છે. શ્રમ અને રોજગાર મંત્રાલયના તાજેતરના સ્પષ્ટીકરણ બાદ, લોકોમાં પ્રશ્ન ઉભો થયો છે કે શું ભારતીય કર્મચારીઓ હવે ફક્ત ચાર દિવસના કામ માટે આખા અઠવાડિયાનો પગાર મેળવી શકે છે. સરળ જવાબ હા છે, પરંતુ ચોક્કસ શરતોને આધીન.
શ્રમ મંત્રાલયે સોશિયલ મીડિયા પ્લેટફોર્મ X પર સ્પષ્ટતા કરી કે નવા શ્રમ સંહિતા કામના કલાકો અંગે સુગમતા પ્રદાન કરે છે. આનો અર્થ એ નથી કે કામના કલાકોની કુલ સંખ્યા ઘટાડવામાં આવી છે. દર અઠવાડિયે કામના કલાકો હજુ પણ 48 પર રહેશે, પરંતુ તેમને કેવી રીતે વિતરિત કરવા તે અંગે વિકલ્પો આપવામાં આવ્યા છે.
મંત્રાલય અનુસાર, કર્મચારીઓ ચાર દિવસમાંથી દરેક પર 12 કલાક કામ કરી શકે છે અને બાકીના ત્રણ દિવસ માટે પેઇડ રજા મેળવી શકે છે. જો કે, જો કોઈ કર્મચારી દિવસમાં 12 કલાકથી વધુ કામ કરે છે, તો વધારાનો સમય ઓવરટાઇમ ગણવામાં આવશે અને તેને બમણા દરે ચૂકવવામાં આવશે.
12 કલાકનો કાર્યદિવસ એટલે સતત કામ કરવું નહીં
એ સમજવું અગત્યનું છે કે ૧૨ કલાકનો કાર્યદિવસ એટલે સતત કામ કરવું નહીં. તેમાં લંચ બ્રેક, આરામનો સમયગાળો અને કામ વચ્ચેનો વિરામ પણ શામેલ છે. આનો અર્થ એ છે કે કર્મચારીને ૧૨ કલાક નોનસ્ટોપ કામ કરવાની ફરજ પાડી શકાય નહીં.
શું ચાર દિવસનો કાર્યદિવસ ફરજિયાત છે?
નવા શ્રમ સંહિતામાં ચાર દિવસનો કાર્યદિવસ ફરજિયાત નથી. તે ફક્ત એક વિકલ્પ છે જે કંપનીઓ અને કર્મચારીઓ પરસ્પર કરાર દ્વારા અપનાવી શકે છે. ઘણી કચેરીઓ જૂના પાંચ કે છ દિવસના કાર્યદિવસ સાથે ચાલુ રાખી શકે છે. અંતિમ નિર્ણય કંપની નીતિ, રાજ્યના નિયમો અને કામના સ્વરૂપ પર આધારિત રહેશે.
નવા શ્રમ સંહિતા શું છે અને તે શા માટે મહત્વપૂર્ણ છે?
21 નવેમ્બર,2025 ના રોજ, સરકારે ૨૯ જૂના શ્રમ કાયદાઓને બદલે ચાર નવા શ્રમ સંહિતા લાગુ કરી. આમાં વેતન સંહિતા, ઔદ્યોગિક સંબંધો સંહિતા, સામાજિક સુરક્ષા સંહિતા અને વ્યવસાયિક સલામતી અને આરોગ્ય સંહિતાનો સમાવેશ થાય છે. તેમનો ઉદ્દેશ્ય શ્રમ કાયદાઓને સરળ બનાવવા, એકરૂપતા લાવવા અને કામદારોને વધુ સારી સુરક્ષા પૂરી પાડવાનો છે.
કર્મચારીઓને કયા લાભો મળશે?
આ નવા નિયમો હેઠળ, ફિક્સ્ડ ટર્મ કર્મચારીઓને હવે કાયમી કર્મચારીઓ જેટલા જ લાભ મળશે. તેમને એક વર્ષની સેવા પછી ગ્રેચ્યુઇટી, સમાન પગાર અને સામાજિક સુરક્ષા જેવા લાભો પણ મળશે. વધુમાં, પહેલીવાર, ગિગ અને પ્લેટફોર્મ કામદારોને પણ શ્રમ કાયદાના દાયરામાં લાવવામાં આવ્યા છે.
શ્રમ મંત્રાલયની સ્પષ્ટતામાં સ્પષ્ટ કરવામાં આવ્યું છે કે ભારતમાં કામના કલાકો ઘટાડવામાં આવી રહ્યા નથી, પરંતુ તેમના કાર્યમાં સુગમતા આપવામાં આવી રહી છે. ચાર દિવસનો કાર્ય સપ્તાહ કોઈ ફરજ નથી, પરંતુ એક વિકલ્પ છે. ભવિષ્યમાં આ સિસ્ટમ કેટલી હદ સુધી અપનાવવામાં આવશે તે કંપનીઓ અને કર્મચારીઓ આ સુગમતાનો ઉપયોગ કેવી રીતે કરે છે તેના પર નિર્ભર રહેશે.
