ડેરી ઉદ્યોગમાં ખળભળાટ: ભેળસેળયુક્ત દૂધ અને દૂધના ઉત્પાદનો પર દેશવ્યાપી કાર્યવાહી કરવા FSSAI નો આદેશ
ફૂડ સેફ્ટી એન્ડ સ્ટાન્ડર્ડ્સ ઓથોરિટી ઓફ ઈન્ડિયા (FSSAI) એ મંગળવારે એક કડક એડવાઈઝરી ઈશ્યુ કરીને દેશનાં તમામ રાજ્યો અને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોને ગ્રાહક સ્વાસ્થ્ય અને ખાદ્ય સલામતી અંગે વધતી ચિંતાઓ વચ્ચે પનીર અને ખોયા સહિત દૂધ અને દૂધના ઉત્પાદનોમાં ભેળસેળ અને ખોટી બ્રાન્ડિંગ સામે ખાસ રાષ્ટ્રવ્યાપી અમલીકરણ ઝુંબેશ શરૂ કરવાનો નિર્દેશ આપ્યો છે.
આ આદેશથી વાકેફ સૂત્રોના જણાવ્યા અનુસાર આ નિર્દેશ ફૂડ સેફ્ટી એન્ડ સ્ટાન્ડર્ડ્સ એક્ટ, 2006 ની કલમ 16(5) હેઠળ જારી કરવામાં આવ્યો છે, જે ફૂડ રેગ્યુલેટરને જાહેર આરોગ્યના હિતમાં તાત્કાલિક પગલાં લેવાની સત્તા આપે છે. આ સલાહકાર તાજેતરમાં મળેલા અનેક ખુલાસાઓ અને ગુપ્ત માહિતીને અનુસરીને તૈયાર કરવામાં આવી છે અને અનેક રાજ્યોમાં ડેરી ઉત્પાદનોમાં વ્યાપક ભેળસેળ અને ખોટી રજૂઆત તરફ નિર્દેશ કરે છે.
FSSAI એ નોંધ્યું છે કે બજારમાં ભેળસેળયુક્ત દૂધ ઉત્પાદનોનો નોંધપાત્ર હિસ્સો ગેરકાયદેસર અને લાઇસન્સ વિનાની સંસ્થાઓ દ્વારા ઉત્પાદિત અને સપ્લાય કરવામાં આવી રહ્યો છે. નિયમનકારે પુનરાવર્તિત કર્યું છે કે ભેળસેળયુક્ત અથવા એનાલોગ ઉત્પાદનોનું વેચાણ કરતી વખતે તેમને અસલી દૂધ, પનીર અથવા ખોયા તરીકે વેચવા એ કાયદાનું ગંભીર ઉલ્લંઘન છે અને ખાદ્ય સલામતી અને ધોરણો અધિનિયમ અને સંબંધિત નિયમો હેઠળ કડક દંડનીય કાર્યવાહીને પાત્ર છે, સૂત્રોએ જણાવ્યું હતું.
અમલીકરણ અભિયાનના ભાગ રૂપે, રાજ્ય ખાદ્ય સલામતી વિભાગોને આદેશ
અને FSSAI પ્રાદેશિક કચેરીઓને દૂધ અને દૂધ ઉત્પાદનોના ઉત્પાદન, સંગ્રહ અને વેચાણમાં સામેલ જગ્યાઓનું સઘન નિરીક્ષણ કરવા સૂચના આપવામાં આવી છે. આ નિરીક્ષણો
‘લાયસન્સ પ્રાપ્ત અથવા નોંધાયેલ ફૂડ બિઝનેસ ઓપરેટરો (FBO)’ તેમજ નિયમનકારી માળખાની બહાર કાર્યરત લાઇસન્સ વિનાના એકમો બંનેને આવરી લેશે,’ સૂત્રોએ જણાવ્યું હતું.
ખાદ્ય સુરક્ષા અધિકારીઓને દૂધ, પનીર અને ખોયાના નિયમો અને નિયમો અનુસાર કડક રીતે અમલીકરણ કરવાનું જણાવવામાં આવ્યું છે. નમૂનાઓ લેવા અને નિરીક્ષણ દરમિયાન વ્યવસાયોના લાયસન્સિંગ અને નોંધણી સહિતની હકીકતોની ચકાસણી કરવાનો નિર્દેશ આપવામાં આવ્યો છે, સૂત્રોએ જણાવ્યું
સૂત્રોએ ઉમેર્યું કે સલાહકાર અધિકારીઓને ભેળસેળના સ્ત્રોતને ઓળખવા અને ગેરકાયદેસર ઉત્પાદન અને પુરવઠા શૃંખલાઓને તોડી પાડવાના ઉદ્દેશ્ય સાથે, જ્યાં પણ નમૂનાઓ અયોગ્ય અથવા શંકાસ્પદ પેટર્ન હોવાનું જણાય ત્યાં ટ્રેસેબિલિટી કસરતો હાથ ધરવા આદેશ આપે છે.
નિયમનકારે રાજ્યો અને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોને જ્યાં પણ ઉલ્લંઘનો જોવા મળે ત્યાં કડક અમલીકરણ કાર્યવાહી શરૂ કરવા જણાવ્યું છે. આમાં અસુરક્ષિત ખાદ્ય પદાર્થો જપ્ત કરવા, લાઇસન્સ સસ્પેન્ડ અથવા રદ કરવા, ગેરકાયદેસર એકમો બંધ કરવા, બજારમાંથી ભેળસેળયુક્ત ઉત્પાદનો પાછા ખેંચવા અને તેમનો નાશ કરવાનો સમાવેશ થાય છે, એવો દાવો સૂત્રોએ કર્યો છે.
નિરીક્ષણને મજબૂત બનાવવા માટે, FSSAI એ નિર્દેશ આપ્યો છે કે તમામ નિરીક્ષણ
અને અમલીકરણ-સંબંધિત ડેટા તાત્કાલિક ફૂડ સેફ્ટી કમ્પ્લાયન્સ સિસ્ટમ (FoSCoS) પર અપલોડ કરવામાં આવે, જેનાથી મુખ્ય મથક સ્તરે અસરકારક એકત્રીકરણ અને વિશ્લેષણ શક્ય બને, સૂત્રોએ જણાવ્યું છે.
આ નિર્દેશ ખાદ્ય સેવા અને આતિથ્ય ક્ષેત્ર પર પણ જવાબદારી મૂકે છે. રાજ્ય નિયમનકારોને હોટલ, રેસ્ટોરાં, કેટરિંગ સંસ્થાઓ, ઝડપી સેવા રેસ્ટોરાં, પબ અને ઉદ્યોગ સંગઠનોને સંવેદનશીલ બનાવવા માટે કહેવામાં આવ્યું છે જેથી ખાતરી કરી શકાય કે તેમના પરિસરમાં કોઈ ભેળસેળયુક્ત પનીર ખરીદવામાં, ઉપયોગમાં લેવા, સંગ્રહિત કરવામાં, તૈયાર કરવામાં, પીરસવામાં અથવા વેચવામાં ન આવે. કોઈપણ ઉલ્લંઘન દંડાત્મક કાર્યવાહી કરવામાં આવશે તેવું સૂત્રોએ જણાવ્યું હતું.
સંકલિત કાર્યવાહીની જરૂરિયાત પર ભાર મૂકતા, FSSAI એ ભેળસેળયુક્ત અને ખોટી બ્રાન્ડવાળા દૂધ ઉત્પાદનોની આંતર-રાજ્ય હિલચાલને રોકવા માટે આંતર-રાજ્ય સંકલન અને સ્થાનિક ગુપ્ત માહિતીના વિકાસ માટે હાકલ કરી છે.
ખાદ્ય સલામતી કમિશનરો અને FSSAI પ્રાદેશિક નિર્દેશકોનું વ્યક્તિગત ધ્યાન સલાહકારનું તાત્કાલિક પાલન અને કડક અમલીકરણ સુનિશ્ચિત કરવા માટે માંગવામાં આવ્યું છે, સૂત્રોએ જણાવ્યું હતું. અધિકારીઓએ જણાવ્યું હતું કે આ પગલું ગ્રાહક વિશ્વાસને મજબૂત બનાવવા, ખાદ્ય છેતરપિંડી અટકાવવા અને દેશભરમાં સલામત અને અસલી દૂધ ઉત્પાદનોની ઉપલબ્ધતા સુનિશ્ચિત કરવા માટે છે, સૂત્રોએ જણાવ્યું હતું.
