ચીની ખરીદીને કારણે સરસવનું વાવેતર રેકોર્ડ સ્તરે પહોંચ્યું, શું આનાથી ભાવ પર અસર થશે?
દેશભરમાં સરસવનું વાવેતર ગયા વર્ષની સરખામણીમાં આશરે 14% વધ્યું છે, અને બજાર આ વર્ષે વધુ ઉત્પાદનની અપેક્ષા રાખી રહ્યું છે. સરસવના વાવેતરમાં વધારો થવાના સૌથી મોટા કારણો ચીન તરફથી વધતી માંગ અને દેશમાં અનુકૂળ હવામાન પરિસ્થિતિઓ છે.
ભારતીય ખેડૂતો સામાન્ય રીતે ઓક્ટોબર અને નવેમ્બરમાં રેપસીડનું વાવેતર કરે છે. આ વર્ષે અત્યાર સુધીમાં, તેમણે 4.1 મિલિયન હેક્ટરમાં વાવણી કરી છે, જે ગયા વર્ષના સમાન સમયની તુલનામાં 13.5% વધુ છે. ગયા વર્ષે, દેશમાં 9.0 મિલિયન હેક્ટર રેપસીડનું વાવેતર થયું હતું, જે પાંચ વર્ષની સરેરાશ 7.9 મિલિયન હેક્ટર કરતા વધારે છે. એ નોંધવું જોઈએ કે ચીન તરફથી વધતી ખરીદીને કારણે વાવણીમાં વધારો થયો છે.
એપ્રિલ-સપ્ટેમ્બર 2025માં ચીન ભારતમાંથી 4.88 લાખ મેટ્રિક ટન ખરીદી રહ્યું છે. જ્યારે પાછલા નાણાકીય વર્ષમાં, આ જથ્થો ફક્ત 60,759 ટન હતો. બજાર નિષ્ણાતો કહે છે કે રેપસીડ અથવા સરસવમાં સોયાબીન કરતાં તેલનું પ્રમાણ વધુ હોય છે, જે તેને તેલ ઉત્પાદન માટે વધુ નફાકારક પાક બનાવે છે.
એ નોંધવું જોઈએ કે ભારત હાલમાં તેની ખાદ્ય તેલની જરૂરિયાતના લગભગ બે તૃતીયાંશ આયાત કરે છે. ભારત મલેશિયા અને ઇન્ડોનેશિયાથી પામ તેલ, બ્રાઝિલ અને આર્જેન્ટિનાથી સોયા તેલ અને યુક્રેન અને રશિયાથી સૂર્યમુખી તેલ આયાત કરે છે. સરસવનું ઉત્પાદન વધારવાથી ભારતને વિદેશી તેલ પરની નિર્ભરતા ઘટાડવામાં મદદ મળશે. આનાથી માત્ર વિદેશી હૂંડિયામણ બચશે નહીં પરંતુ ખેડૂતોને સ્થાનિક બજારમાં સારા ભાવ પણ મળશે.
વિજય સોલવેક્સ લિમિટેડના એમડી વિજય ડેટાએ જણાવ્યું હતું કે સારા ચોમાસાને કારણે સરસવનો પાક અપેક્ષા કરતા પણ સારો રહેવાની અપેક્ષા છે. વાવણીમાં પણ વધારો થયો છે. આ વર્ષે સરસવમાં સારી રિકવરી જોવા મળશે. મે-જૂનમાં સરસવનું સારું પ્રીમિયમ જોવા મળ્યું. ભવિષ્યમાં પણ સરસવનું તેલ પ્રીમિયમ પર વેચાય તેવી અપેક્ષા છે. કાચા તેલની માંગ ઘણી સારી છે. અત્યાર સુધી સરસવનું વાવેતર 25-30% સુધી પહોંચી ગયું છે.
સરસવના તેલના ભાવો પર બોલતા, તેમણે કહ્યું કે ભાવ બાજુ પર રહી શકે છે અને આગામી 1-2 મહિનામાં વધુ ઘટાડો થવાની અપેક્ષા નથી.
