ફેક ન્યૂઝ પર કડકાઈ, સરકાર બદલશે IT નિયમો, બદનક્ષી કરતી ડિજિટલ સામગ્રી પર પ્રતિબંધ મૂકાશે
સરકાર ડિજિટલ સામગ્રી પર નવા નિયંત્રણો ઉમેરવા માટે માહિતી ટેકનોલોજી (IT) નિયમો 2021 માં સુધારો કરવાની યોજના બનાવી રહી છે. પ્રસ્તાવિત ફેરફારો અનુસાર, “અશ્લીલ, બદનક્ષીભર્યા, ઇરાદાપૂર્વક ખોટા, સૂચક ટિપ્પણીઓ/કટાક્ષો અથવા અર્ધ-સત્ય” ધરાવતી કોઈપણ ડિજિટલ સામગ્રી પ્રસારિત કરવામાં આવશે નહીં.
નવી જોગવાઈઓમાં એમ પણ કહેવામાં આવ્યું છે કે સામગ્રી સારા સ્વાદ અથવા શિષ્ટાચારને નુકસાન પહોંચાડતી ન હોવી જોઈએ; કોઈપણ જાતિ, સંપ્રદાય, ધર્મ, જાતિ અથવા રાષ્ટ્રીયતાનું અપમાન કરતી ન હોવી જોઈએ; લોકોને ગુના કરવા અથવા હિંસાને પ્રોત્સાહન આપવા અથવા મહિમા આપવા માટે ઉશ્કેરતી ન હોવી જોઈએ.
આ સુધારાઓ ખાસ કરીને ભાગ 3 ના દાયરામાં લાવવાનો પ્રસ્તાવ છે. ભાગ 3 ડિજિટલ વિડિઓ મધ્યસ્થી (જેમ કે YouTube, Instagram) અને OTT પ્લેટફોર્મ (જેમ કે Netflix, Amazon Prime Video, Disney+ Hotstar, SonyLIV) ને લાગુ પડે છે. આ નિયમો ન્યૂઝ ચેનલો અને અખબાર ડિજિટલ પોર્ટલ પર પ્રકાશિત સામગ્રી પર પણ લાગુ થશે.
સૂત્રોના જણાવ્યા અનુસાર, માહિતી અને પ્રસારણ મંત્રાલય (MIB) એવો પણ પ્રસ્તાવ મૂકી શકે છે કે કોઈ પણ ડિજિટલ પ્લેટફોર્મ એવી સામગ્રીનું આયોજન કે પ્રસારણ ન કરે જે કોઈપણ વ્યક્તિ, જૂથ અથવા ભારતના સામાજિક, જાહેર અથવા નૈતિક જીવનના કોઈપણ પાસાને બદનામ કરે અથવા બદનામ કરે.
આ ફેરફારોનો હેતુ ઓનલાઈન પ્લેટફોર્મ પર ફરતી વાંધાજનક અને ઉશ્કેરણીજનક સામગ્રીને નિયંત્રિત કરવાનો હોવાનું કહેવાય છે. આ હાલમાં પ્રસ્તાવિત સુધારા છે, અને સરકાર તેને અંતિમ સ્વરૂપ આપવા અને અમલમાં મૂકવાની પ્રક્રિયા નક્કી કરશે.
માહિતી અને પ્રસારણ મંત્રાલય (MIB) ડિજિટલ સામગ્રી માટે નવા નિયમો રજૂ કરવાની તૈયારી કરી રહ્યું છે. આ નિયમો અનુસાર, કોઈપણ ઓનલાઈન સામગ્રી જે કોઈપણ જાતિ, ભાષા અથવા પ્રાદેશિક જૂથનું અપમાન કરે છે, મજાક ઉડાવે છે અથવા ઘમંડી વલણ દર્શાવે છે તેના પર પ્રતિબંધ મૂકવામાં આવશે.
મંત્રાલયનો પ્રસ્તાવ છે કે આ નિયમોનું ઉલ્લંઘન એ જ દંડ દ્વારા સજાપાત્ર થશે જે હાલમાં “અશ્લીલ” સામગ્રીને ઓનલાઈન પ્રસારિત કરવા માટે લાદવામાં આવે છે.
• પહેલી વાર દોષિત ઠેરવવા માટે – 3 વર્ષની જેલ અથવા 5 લાખનો દંડ, અથવા બંને
• બીજી વાર દોષિત ઠેરવવા માટે – 5 વર્ષની જેલ અથવા 10 લાખનો દંડ, અથવા બંને
મંત્રાલય એવું પણ ઇચ્છે છે કે ઓનલાઈન રિલીઝ થતી બધી ડિજિટલ સામગ્રીને તેના સ્વભાવ અનુસાર વર્ગીકૃત કરવામાં આવે, જેમાં ટેલિવિઝન પર વપરાતી રેટિંગ સિસ્ટમ લાગુ કરવામાં આવે.
રેટિંગ નીચે મુજબ હશે:
• U — બધી ઉંમરના લોકો માટે
• U/A 7+ — 7 વર્ષથી વધુ ઉંમરના બાળકો માટે
• U/A 13+ — 13 વર્ષથી વધુ ઉંમરના બાળકો માટે
• U/A 16+ — 16 વર્ષથી વધુ ઉંમરના બાળકો માટે
13 વર્ષ અને તેથી વધુ ઉંમરના બાળકો માટે સામગ્રી દર્શાવતા પ્લેટફોર્મ પર પેરેંટલ કંટ્રોલ્સ પ્રદાન કરવાની જરૂર પડશે, જેનાથી માતાપિતા બાળકો માટે સામગ્રીને લોક કરી શકે છે.
MIB એ ડિજિટલ વિડિઓ મધ્યસ્થી અને OTT પ્લેટફોર્મ માટે નિયમો લગભગ અંતિમ સ્વરૂપ આપી દીધા છે. વધુમાં, બ્લોગર્સ, વ્લોગર્સ અને પ્રભાવકો જેવા સામગ્રી નિર્માતાઓ માટે અલગ નિયમો પર વિચારણા કરવામાં આવી રહી છે.
તેવી જ રીતે, સમાચાર અને વર્તમાન બાબતોના ડિજિટલ ચેનલો માટે અલગ નિયમો સ્થાપિત કરવા માટે ચર્ચા ચાલી રહી છે.
