DAP અને સલ્ફર પર સબસિડીમાં વધારો, ખેડૂતોને મોંઘા ખાતરોથી રાહત મળશે
મંગળવારે, કેન્દ્ર સરકારે ચાલુ રવિ સિઝન માટે ફોસ્ફરસ અને સલ્ફર ખાતરો પર સબસિડીમાં વધારો કર્યો. ખાતર ઉત્પાદકોને વધતા આયાત ખર્ચ અને ખેડૂતોને ભાવ વધારાથી રાહત આપવા માટે રૂ. 37,952 કરોડ ફાળવવામાં આવ્યા છે. જોકે, નાઇટ્રોજન અને પોટાશ માટે સબસિડી દરમાં કોઈ ફેરફાર કરવામાં આવ્યો નથી. નવા દર આ મહિનાની 1લી ઓક્ટોબરથી 31 માર્ચ, 2026 સુધી અમલમાં રહેશે.
વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીની અધ્યક્ષતામાં મંત્રીમંડળે ફોસ્ફરસ પર સબસિડી ગત ખરીફ સિઝનમાં રૂ. 43.60 પ્રતિ કિલોગ્રામથી વધારીને વર્તમાન રવિ સિઝન માટે રૂ. 47.96 પ્રતિ કિલોગ્રામ કરી દીધી છે. આ 10 ટકાનો વધારો ગત રવિ સિઝનથી કુલ આશરે 56 ટકાનો વધારો દર્શાવે છે. તેવી જ રીતે, સલ્ફર પર સબસિડી ખરીફ સિઝનમાં રૂ. 2.61 પ્રતિ કિલોગ્રામથી વધારીને વર્તમાન રવિ સિઝનમાં રૂ. 2.87 પ્રતિ કિલોગ્રામ કરવામાં આવી છે.
સલ્ફરમાં પણ આશરે 10 ટકાનો વધારો જોવા મળ્યો, જે પાછલા રવિ સિઝનથી આશરે 63 ટકાનો વધારો દર્શાવે છે. જોકે, સરકારે નાઇટ્રોજન અને પોટાશ માટે સબસિડી દર અનુક્રમે રૂ. 43.02 પ્રતિ કિલોગ્રામ અને રૂ. 2.38 પ્રતિ કિલોગ્રામ પર યથાવત રાખ્યા છે. ફોસ્ફરસ અને સલ્ફર માટે સબસિડીમાં વધારો મુખ્યત્વે ફોસ્ફોરિક એસિડ, સલ્ફર અને ફિનિશ્ડ ડાયમોનિયા ફોસ્ફેટ (DAP) બંનેના ભાવમાં વધારાને કારણે છે.
ડેટા દર્શાવે છે કે ખર્ચ અને નૂર સહિત ફોસ્ફોરિક એસિડનો કુલ ભાવ જૂનમાં આશરે $ 1055 પ્રતિ ટનથી વધીને સપ્ટેમ્બરમાં $1258 પ્રતિ ટન થયો છે, જ્યારે સલ્ફરનો ભાવ પ્રતિ ટન $150 થી વધીને $288 પ્રતિ ટન થયો છે. ફિનિશ્ડ DAPનો કુલ ભાવ આ વર્ષે એપ્રિલમાં આશરે $680 પ્રતિ ટનથી વધીને આશરે $790 પ્રતિ ટન થયો છે, જે આશરે 16.17 ટકાનો વધારો દર્શાવે છે. “મંજૂર કરાયેલી સબસિડી પાછલી રવિ સિઝન કરતાં આશરે 14,000 કરોડ વધુ છે. ગયા રવિ સિઝન દરમિયાન, સબસિડી આશરે 24,000 કરોડ હતી,” માહિતી અને પ્રસારણ મંત્રી અશ્વિની વૈષ્ણવે જણાવ્યું હતું. તેમણે જણાવ્યું હતું કે સબસિડી દર આયાત કિંમત અને પોષક તત્વોની જરૂરિયાત, સબસિડી બોજ અને મહત્તમ છૂટક કિંમત (MRP) જેવા અન્ય પરિબળોને ધ્યાનમાં લઈને નક્કી કરવામાં આવે છે.
સરકારે કોઈપણ વધારાનો MRP વિના ખેડૂતોને ડાયમોનિયમ ફોસ્ફેટ (DAP) અને ટ્રિપલ સુપર ફોસ્ફેટ (TSP) ની ઉપલબ્ધતા સુનિશ્ચિત કરવા માટે એક ખાસ પેકેજ પૂરું પાડ્યું છે.
પોષણ આધારિત સબસિડી (NBS) યોજના કેન્દ્ર સરકારની એક પહેલ છે જે બિન-યુરિયા ખાતરો પર તેમના પોષક તત્વો, ખાસ કરીને નાઇટ્રોજન, ફોસ્ફેટ, પોટાશ અને સલ્ફરના આધારે સબસિડી પૂરી પાડે છે.
P&K ખાતરોમાં રહેલા દરેક પોષક તત્વો માટે પ્રતિ કિલોગ્રામ સબસિડી નક્કી કરવામાં આવે છે, જેના દર વૈશ્વિક અને સ્થાનિક ભાવો, ઇન્વેન્ટરીઓ અને ચલણ વિનિમય દરોના આધારે વાર્ષિક અથવા દ્વિવાર્ષિક રીતે જાહેર કરવામાં આવે છે. યુરિયા સિવાય, ફક્ત ફોસ્ફેટિક અને પોટાશિક ખાતરો (28 થી વધુ ગ્રેડ, જેમાં DAP, MOP, SSP, NPK અને કોમ્પ્લેક્સનો સમાવેશ થાય છે) NBS હેઠળ આવરી લેવામાં આવે છે.
