મોટી રાહત: RBIએ નિકાસકારોને વિદેશી શિપમેન્ટ લાવવાની સમય મર્યાદા વધારી, 15 મહિનાનો સમય આપ્યો
નિકાસકારોને મોટી રાહત આપતા, ભારતીય રિઝર્વ બેંકે તેમને વર્તમાન નવ મહિનાની સમયમર્યાદાને બદલે 15 મહિનાની અંદર તેમના શિપમેન્ટમાંથી આવક લાવવાની મંજૂરી આપી છે. ટૂંકી સમયમર્યાદાને કારણે નિકાસકારોના એક વર્ગ દ્વારા સામનો કરવામાં આવતા દબાણને ધ્યાનમાં રાખીને આ રાહત આપવામાં આવી છે.
આ પગલું એવા સમયે લેવામાં આવ્યું છે જ્યારે યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સે 27 ઓગસ્ટથી ભારતીય માલ પર 50% સુધીનો ટેરિફ લાદ્યો છે. યુએસ દ્વારા ભારતીય શિપમેન્ટ પર લાદવામાં આવેલી આ ભારે ડ્યુટીને કારણે નિકાસકારો મુશ્કેલીઓનો સામનો કરી રહ્યા છે.
હાલમાં, નિકાસકારોએ નિકાસની તારીખથી નવ મહિનાની અંદર તેમના દ્વારા કરવામાં આવેલા માલ અથવા સોફ્ટવેર નિકાસનું મૂલ્ય સંપૂર્ણપણે વસૂલ કરીને તેમને દેશમાં પાછા લાવવા જરૂરી છે.
13 નવેમ્બરના રોજ RBIના પ્રાદેશિક નિર્દેશક રોહિત પી. દાસ દ્વારા જારી કરાયેલા ગેઝેટ નોટિફિકેશનમાં જણાવાયું હતું કે આ નિયમોને ફોરેન એક્સચેન્જ મેનેજમેન્ટ (માલ અને સેવાઓની નિકાસ) (બીજો સુધારો) રેગ્યુલેશન્સ, 2025 કહી શકાય.
આરબીઆીએ જણાવ્યું છે કે, “આ સત્તાવાર ગેઝેટમાં પ્રકાશિત થયાની તારીખથી અમલમાં આવશે.”
વધુમાં, RBIએ માલના શિપમેન્ટ માટેનો સમયગાળો “એડવાન્સ પેમેન્ટ પ્રાપ્ત થયાની તારીખથી અથવા કરાર મુજબ, જે પણ પછી હોય તે તારીખથી” એક વર્ષથી વધારીને ત્રણ વર્ષ કર્યો છે.
પ્રતિકૂળ વૈશ્વિક પરિસ્થિતિઓને કારણે નિકાસ પર વેપાર વિક્ષેપોની અસર ઘટાડવા માટે રિઝર્વ બેંકે નીચેના પગલાં લીધાં છે.
વેપાર રાહતનાં પગલાં
RBIએ “ખાસ કરીને અસરગ્રસ્ત ક્ષેત્રો” પર દેવાની ચુકવણીનો બોજ હળવો કર્યો છે. આ કરવા માટે, તેણે 1 સપ્ટેમ્બર, 2025 અને 31 ડિસેમ્બર, 2025 વચ્ચે બાકી રહેલી તમામ ટર્મ લોન અને કાર્યકારી મૂડી લોન પરના વ્યાજની ચુકવણી પર મોરેટોરિયમ અથવા મુલતવી રાખવાની ઓફર કરી છે.
આરબીઆઈ દ્વારા જારી કરાયેલા નોટિફિકેશન અનુસાર, આ ક્ષેત્રોમાં રસાયણો, પ્લાસ્ટિક, રબર, હેન્ડબેગ, કાર્પેટ, વસ્ત્રો, ફૂટવેર, એલ્યુમિનિયમ, પરમાણુ રિએક્ટર, ઇલેક્ટ્રિકલ મશીનરી અને સાધનો, વાહનો અને ફર્નિચરનો સમાવેશ થાય છે.
વધુમાં, નોટિફિકેશન અનુસાર, પથ્થર, પ્લાસ્ટર, સિમેન્ટ, એસ્બેસ્ટોસ, અભ્રક અથવા સમાન સામગ્રી, તેમજ લોખંડ અથવા સ્ટીલથી બનેલી વસ્તુઓનો પણ સમાવેશ કરવામાં આવશે.
કેન્દ્રીય બેંકે ધિરાણકર્તાઓને ઉપરોક્ત સમયગાળા દરમિયાન કાર્યકારી મૂડી સુવિધાઓમાં ‘ડ્રોઇંગ પાવર’નું પુનઃગણતરી કરવાની મંજૂરી પણ આપી છે, કાં તો માર્જિન ઘટાડીને અથવા આધાર પુનઃમૂલ્યાંકન દ્વારા.
આરબીઆઈએ જણાવ્યું હતું કે તેણે પ્રતિકૂળ વૈશ્વિક પરિસ્થિતિઓને કારણે નિકાસ પર વેપાર વિક્ષેપોની અસરને ઘટાડવા માટે નીચેના પગલાં લીધાં છે.
આ અઠવાડિયાની શરૂઆતમાં, સરકારે નિકાસકારો માટે 45,000 કરોડથી વધુના સંયુક્ત ખર્ચ સાથે બે યોજનાઓને મંજૂરી આપી હતી, જે દેશની નિકાસને વેગ આપવા અને વૈશ્વિક બજારોમાં સ્થાનિક માલની સ્પર્ધાત્મકતા વધારવામાં મદદ કરશે તેવી અપેક્ષા છે.
બુધવારે, સરકારે નિકાસ પ્રમોશન મિશન (25,060 કરોડ) અને ક્રેડિટ ગેરંટી યોજના (20,000 કરોડ) ને મંજૂરી આપી. વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ ગુરુવારે જણાવ્યું હતું કે નિકાસ પ્રમોશન મિશન (EPM) નિકાસ સ્પર્ધાત્મકતામાં સુધારો કરશે, MSME, પહેલી વાર નિકાસ કરનારાઓ અને શ્રમ-સઘન ક્ષેત્રોને મદદ કરશે.
