રશિયન ઓઈલનો પુરવઠો હવે લગભગ બંધ થવાની અણીએ, IOC, BPCL, HPCL અનિર્ણાયક, રિલાયન્સ, ન્યારા માટે મોટી મોકાણ
છેલ્લા ત્રણ વર્ષથી ભારતીય અને રશિયન અર્થતંત્રો માટે ફાયદાકારક રહેલો રશિયન ઓઈલનો પુરવઠો હવે લગભગ બંધ થવાનું નક્કી છે. અમેરિકાએ બે મુખ્ય રશિયન ઓઈલ કંપનીઓ, રોઝનેફ્ટ (રોઝનેફ્ટ પીજેએસસી) અને લુકોઇલ (લુકોઇલ પીજેએસસી) પર નવા પ્રતિબંધો લાદ્યા છે, જેના કારણે ભારતની મુખ્ય રિફાઇનિંગ કંપનીઓ રશિયા પાસેથી ઓઈલ ખરીદવાનું લગભગ બંધ કરી દેશે.
નવા યુએસ પ્રતિબંધોની ભારત-રશિયા ઓઈલ વેપાર પર શું અસર પડશે?
મુખ્ય ભારતીય રિફાઇનિંગ કંપનીઓના વરિષ્ઠ અધિકારીઓએ જણાવ્યું હતું કે નવા યુએસ પ્રતિબંધો પછી રશિયા પાસેથી ઓઈલનો સતત પુરવઠો લગભગ અશક્ય બની ગયો છે. તેમણે જણાવ્યું હતું કે રશિયાની સૌથી મોટી ઓઈલ ઉત્પાદક કંપનીઓને બ્લેકલિસ્ટ કરવાથી આ વેપારનો અંત આવશે. નામ ન આપવાની શરતે બોલતા અધિકારીએ જણાવ્યું હતું કે ભારતે હવે ઓઈલના નવા સ્ત્રોત શોધવા પડશે.
ભારત માટે આ નિર્ણય કેમ મુશ્કેલ છે?
વિશ્લેષણાત્મક ફર્મ કેપ્લરના જણાવ્યા અનુસાર, આ વર્ષે અત્યાર સુધી ભારતની કુલ ઓઈલ આયાતમાંથી 36 ટકા રશિયાથી આવી છે. આ પરિસ્થિતિ યુએસ રાષ્ટ્રપતિ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પ માટે મોટી ચિંતાનો વિષય રહી છે, જેમણે ઓગસ્ટમાં ટેરિફ વધારીને ભારત પર દબાણ વધાર્યું હતું. પહેલાં, ભારત મોટાભાગે પશ્ચિમ એશિયામાંથી ઓઈલ ખરીદતું હતું, પરંતુ 2022 માં યુક્રેન યુદ્ધ પછી, સસ્તું રશિયન ઓઈલ ભારત માટે ફાયદાકારક સાબિત થયું. તે સમયે, G7 દેશોએ રશિયાની આવક ઘટાડવા માટે અને સતત ઓઈલ પુરવઠો સુનિશ્ચિત કરવા માટે રશિયા પર પ્રતિ બેરલ $60 ની કિંમત મર્યાદા લાદી હતી.
ટ્રમ્પ વહીવટીતંત્રે હવે કડક વલણ કેમ અપનાવ્યું છે?
ટ્રમ્પ વહીવટીતંત્રે હવે રશિયાની બે સૌથી મોટી ઓઈલ કંપનીઓ પર સીધા પ્રતિબંધો લાદીને એક મોટું પગલું ભર્યું છે. આનાથી ભારતમાં રશિયન ઓઈલ પુરવઠો લગભગ સંપૂર્ણપણે બંધ થઈ જશે. આ નિર્ણય ત્યારે આવ્યો છે જ્યારે ભારતીય રિફાઇનિંગ કંપનીઓ દિવાળીની રજાઓ પછી કામગીરી ફરી શરૂ કરી રહી છે.
શું ન્યારા એનર્જી રશિયન ઓઈલ ખરીદતી રહેશે?
ભારતની ન્યારા એનર્જી, જેમાં રોઝનેફ્ટનો હિસ્સો છે, તે રશિયા પાસેથી ઓઈલ ખરીદવાનું ચાલુ રાખશે. કંપની આ વર્ષે સંપૂર્ણપણે રશિયન ઓઈલ પર નિર્ભર રહી છે, ખાસ કરીને જુલાઈમાં યુરોપિયન યુનિયન (EU) દ્વારા રશિયા પર નવા પ્રતિબંધો લાદવામાં આવ્યા ત્યારથી.
ઓઈલ ઓર્ડર પર શું અસર પડશે?
નવા યુએસ પ્રતિબંધોને કારણે, નવેમ્બર અને ડિસેમ્બર માટેના ઓઈલ ઓર્ડર હવે મોટાભાગે અન્ય દેશોમાંથી આવશે. ઓક્ટોબરના મધ્યમાં રશિયન યુરલ્સ ક્રૂડનું વેચાણ ઘટવાનું શરૂ થયું, જ્યારે ટ્રમ્પે જાહેરાત કરી કે વડા પ્રધાન મોદી રશિયા પાસેથી ઓઈલ ખરીદવાનું બંધ કરશે. આ નિવેદન બાદ, ઘણા ખરીદદારો રશિયન ઓઈલ સોદા કરવામાં ખચકાટ અનુભવી રહ્યા છે.
નિષ્ણાતો શું કહી રહ્યા છે?
સિંગાપોર સ્થિત બજાર વિશ્લેષણ કંપની વાન્ડા ઇનસાઇટ્સના સ્થાપક વંદના હરિએ કહ્યું, “આ નવા પ્રતિબંધો ભારતીય કંપનીઓને ખૂબ જ ઝડપથી પાછી ખેંચી લેવાની ફરજ પાડી શકે છે.” તેમણે કહ્યું કે ભારત માટે આ સરળ બનશે, કારણ કે તે ત્રણ વર્ષ પહેલાં સુધી રશિયા પાસેથી ઓઈલ ખરીદતું નહોતું, જ્યારે તે ચીન માટે પડકારજનક રહેશે.
વોશિંગ્ટનમાં સેન્ટર ફોર અ ન્યૂ અમેરિકન સિક્યુરિટીના વિશ્લેષક રશેલ ઝિમ્બાએ કહ્યું કે આ અમેરિકા દ્વારા અત્યાર સુધી લેવામાં આવેલી સૌથી અસરકારક કાર્યવાહી છે, પરંતુ બિનસત્તાવાર નાણાકીય નેટવર્કને કારણે તેની સંપૂર્ણ અસર મર્યાદિત રહેશે.
તેમણે કહ્યું કે તે હવે ભારત અને ચીનને વધુ પ્રતિબંધોથી કેટલો ડર છે તેના પર નિર્ભર રહેશે.
ભારતીય ઓઈલ કંપનીઓ તરફથી શું પ્રતિભાવ છે?
ભારતની સરકારી ઓઈલ કંપનીઓ, જેમ કે ઇન્ડિયન ઓઇલ (IOC), ભારત પેટ્રોલિયમ (BPCL), હિન્દુસ્તાન પેટ્રોલિયમ (HPCL), અને મેંગલોર રિફાઇનરી (MRPL) એ આ મુદ્દા પર બ્લૂમબર્ગના પ્રશ્નોનો તાત્કાલિક જવાબ આપ્યો ન હતો. આ કંપનીઓ સામાન્ય રીતે હાજર બજારમાંથી ઓઈલ ખરીદે છે. રિલાયન્સ ઇન્ડસ્ટ્રીઝ લિમિટેડ (RIL), જેનો રશિયાના રોઝનેફ્ટ સાથે લાંબા ગાળાનો કરાર છે, તેણે પણ ટિપ્પણી કરવાનો ઇનકાર કર્યો હતો. નાયરા એનર્જી, જેણે આ વર્ષે રશિયાથી ભારતની કુલ આયાતના 16 ટકાનું સંચાલન કર્યું હતું, તેણે પણ તાત્કાલિક જવાબ આપ્યો ન હતો. (બ્લૂમબર્ગના ઇનપુટ્સ સાથે)
