ભારતમાં પહેલી વાર લાગુ થશે ટ્રેડ સિક્રેટ એક્ટ, વેપારની સિક્રેટ માહિતીને મળશે કાયદાકીય કવચ
ભારત સરકારે પેટન્ટ વગરની શોધો અને ટ્રેડ સિક્રેટને સુરક્ષિત રાખવા માટે એક નવો કાયદો રજૂ કરવાની પ્રક્રિયા શરૂ કરી છે. હાલમાં, ભારતમાં ટ્રેડ સિક્રેટ માટે કોઈ ચોક્કસ કાયદો નથી, અને તે કરાર અધિનિયમ, 1872 દ્વારા સંચાલિત છે. જો કે, વધતી જતી વ્યાપારિક જરૂરિયાતો અને સુરક્ષાને ધ્યાનમાં રાખીને, સરકારે વ્યવસાય કરવાની સરળતા અને વ્હિસલબ્લોઅર સુરક્ષા જેવા મુદ્દાઓ પર વિવિધ હિસ્સેદારો પાસેથી સૂચનો માંગવાનું શરૂ કર્યું છે. યુએસ, યુકે, જાપાન, ચીન અને યુરોપિયન યુનિયન જેવા ઘણા દેશોમાં પહેલાથી જ ટ્રેડ સિક્રેટને નિયંત્રિત કરતા ચોક્કસ કાયદાઓ છે. નવો કાયદો વ્યવસાયોને તેમની ગુપ્ત તકનીકી અને વ્યવસાયિક માહિતીને વધુ સારી રીતે સુરક્ષિત કરવામાં મદદ કરશે. એવી અપેક્ષા રાખવામાં આવે છે કે ભારતમાં ટ્રેડ સિક્રેટને સુરક્ષિત રાખવા માટે ટૂંક સમયમાં એક આધુનિક અને મજબૂત કાયદો ઘડવામાં આવશે.
વેપાર રહસ્યોનું રક્ષણ શા માટે મહત્વપૂર્ણ?
વેપાર રહસ્યોમાં કોઈપણ તકનીકી અથવા વ્યાપારી માહિતી સામેલ છે જે ગુપ્ત રાખવામાં આવે છે અને મહત્વપૂર્ણ વ્યવસાયિક મહત્વ ધરાવે છે. આ માહિતી કંપનીઓ માટે ખૂબ જ મૂલ્યવાન છે કારણ કે તે તેમને સ્પર્ધાત્મક રહેવામાં મદદ કરે છે. ટ્રેડ સિક્રેટ સુરક્ષા કંપનીઓને તેમના ટ્રેડ સિક્રેટને ચોરી અથવા દુરુપયોગથી સુરક્ષિત કરવાની મંજૂરી આપે છે. ભારતમાં હાલમાં કોઈ ચોક્કસ કાયદાનો અભાવ છે, તેથી આ રક્ષણ સંપૂર્ણપણે ઉપલબ્ધ નથી.
વર્તમાન કાયદો અને તેની મર્યાદાઓ
ભારતમાં હાલમાં ટ્રેડ સિક્રેટ માટે અલગ કાયદાનો અભાવ છે. તે કરાર અધિનિયમ, 1872 અને અન્ય કાનૂની પ્રક્રિયાઓ દ્વારા સંચાલિત છે. આનો અર્થ એ છે કે જો માહિતી ચોરાઈ જાય છે અથવા તેનો દુરુપયોગ થાય છે, તો કોર્ટ કાર્યવાહી કરારની શરતો પર આધારિત છે. આ સિસ્ટમ ઘણીવાર વ્યવસાયોને પર્યાપ્ત રક્ષણ અને તાત્કાલિક રાહત મેળવવાથી અટકાવે છે.
વ્હિસલબ્લોઅર સુરક્ષાના મુદ્દાઓ
વાણિજ્ય અને ઉદ્યોગ મંત્રાલયે ટ્રેડ સિક્રેટ બિલ, વ્યવસાય કરવાની સરળતા અને વ્હિસલબ્લોઅર સુરક્ષા જેવા મુદ્દાઓ પર ચર્ચા કરી છે. વ્હિસલબ્લોઅર એવી વ્યક્તિઓ છે જે કંપની અથવા સંગઠનના ખોટા કાર્યો વિશે માહિતી જાહેર કરે છે. સરકાર વ્યવસાયમાં પારદર્શિતા અને અખંડિતતા જાળવી રાખીને ટ્રેડ સિક્રેટનું રક્ષણ કેવી રીતે કરવું તે અંગે વિચારણા કરી રહી છે.
વિદેશી દેશોના ઉદાહરણો
યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ, યુનાઇટેડ કિંગડમ, જાપાન, ચીન અને યુરોપિયન યુનિયન જેવા ઘણા દેશોમાં વેપાર રહસ્યોને નિયંત્રિત કરતા ચોક્કસ કાયદા છે. આ દેશોના કાયદાઓમાં વેપાર રહસ્યોનું રક્ષણ કરવા, કંપનીઓને વધુ સારી અને લાંબા ગાળાની સુરક્ષા પૂરી પાડવા માટે સ્પષ્ટ જોગવાઈઓ છે. ભારત સરકાર આ દેશોના અનુભવોનો ઉપયોગ કરીને એક યોગ્ય કાયદો ઘડવાની યોજના ધરાવે છે જે ઓછા ખર્ચ અને કાનૂની જટિલતાવાળા વ્યવસાયોને રક્ષણ પૂરું પાડશે.
ટ્રેડ સિક્રેટ બિલ 2024
તાજેતરમાં, કાયદા પંચે ટ્રેડ સિક્રેટ બિલ 2024 2024 પ્રસ્તાવિત કર્યો હતો. બિલ અનુસાર ટ્રેડ સિક્રેટને “વ્યવસાય સંબંધિત અથવા તકનીકી માહિતી જે ગુપ્ત હોય, વ્યાપાર મૂલ્ય ધરાવે છે, અને જેનો ખુલાસો નુકસાન પહોંચાડે છે” તરીકે વ્યાખ્યાયિત કરવામાં આવે છે. બિલમાં જણાવાયું છે કે ટ્રેડ સિક્રેટનાં દુરુપયોગ પર વાણિજ્યિક અદાલતોમાં કાર્યવાહી કરવામાં આવશે, જેમાં નિયંત્રણ, નુકસાન અને ગુપ્ત માહિતીના વિનાશના આદેશો આપવામાં આવશે. આ બિલ વ્યવસાયોને વધુ સારી કાનૂની સહાય અને રક્ષણ પૂરું પાડશે.
