આત્મનિર્ભરતા તરફ વધુ એક પગલું: કોલસા ખાણકામ માટે સરકારી યાદીમાં 18 નવી કંપનીઓનો ઉમેરો, અમદાવાદની બે કંપનીઓને મળી માન્યતા
ભારતમાં કોલસા ખાણકામને વેગ આપવા માટે, સરકારે સરકારી યાદીમાં 18 નવી કંપનીઓ ઉમેરી છે. સરકાર કહે છે કે આ પગલું કોલસા સહિત ખનિજ સંસાધનોના સંશોધનને વેગ આપશે, તકનીકી ક્ષમતામાં વધારો કરશે અને દેશના ખાણકામ ક્ષેત્રમાં ખાનગી ભાગીદારી માટે નવી દિશા પ્રદાન કરશે.
ભારતમાં કોલસા ખાણકામને વેગ આપવા અને આત્મનિર્ભરતાને મજબૂત કરવા માટે સરકારે એક મોટું પગલું ભર્યું છે. કેન્દ્ર સરકારે દેશમાં માન્યતા પ્રાપ્ત પ્રોસ્પેક્ટિંગ એજન્સીઓનો વ્યાપ વધાર્યો છે અને અધિકૃત એજન્સીઓની યાદીમાં ખાનગી સંસ્થાઓનો સમાવેશ કર્યો છે.
26 નવેમ્બર, 2025 ના રોજ જારી કરાયેલા એક જાહેરનામા અનુસાર, ખાણ અને ખનિજ (વિકાસ અને નિયમન) અધિનિયમ, 1957 ની કલમ 4(1) ની બીજી જોગવાઈ હેઠળ, ક્વોલિટી કાઉન્સિલ ઓફ ઈન્ડિયા (NABET) દ્વારા માન્યતા પ્રાપ્ત ખાનગી સંસ્થાઓને ખનિજ સંશોધન પ્રવૃત્તિઓ હાથ ધરવા માટે સત્તાવાર રીતે અધિકૃત કરવામાં આવ્યા છે.
સરકારે ભારતમાં કોલસા ખાણકામને વેગ આપવા અને આત્મનિર્ભરતાને મજબૂત બનાવવા તરફ એક મોટું પગલું ભર્યું છે. કેન્દ્ર સરકારે અધિકૃત એજન્સીઓની યાદીમાં ખાનગી સંસ્થાઓનો સમાવેશ કરીને દેશમાં માન્યતા પ્રાપ્ત પ્રોસ્પેક્ટિંગ એજન્સીઓનો વ્યાપ વધાર્યો છે.
ખાણ અને ખનિજ (વિકાસ અને નિયમન) અધિનિયમ, 1957 ની કલમ 4(1) ની બીજી જોગવાઈ હેઠળ, 26 નવેમ્બર, 2025 ના રોજ જારી કરાયેલ એક સૂચના અનુસાર, ક્વોલિટી કાઉન્સિલ ઓફ ઈન્ડિયા (NABET) (QCI) દ્વારા માન્યતા પ્રાપ્ત ખાનગી સંસ્થાઓને ખનિજ સંશોધન કામગીરી હાથ ધરવા માટે સત્તાવાર રીતે અધિકૃત કરવામાં આવ્યા છે.
સરકાર જણાવે છે કે આ પગલાથી કોલસા સહિતના ખનિજ સંસાધનોના સંશોધનને વેગ મળશે, તકનીકી ક્ષમતા વધશે અને દેશના ખાણકામ ક્ષેત્રમાં ખાનગી ભાગીદારી માટે નવી દિશા મળશે. આત્મનિર્ભર ભારતના ધ્યેયને મજબૂત બનાવવા અને ખાણકામ ક્ષેત્રમાં પારદર્શિતા અને કાર્યક્ષમતા વધારવા માટે આ ફેરફાર મહત્વપૂર્ણ માનવામાં આવે છે.
18 નવી એજન્સીઓ ઉમેરવામાં આવી
કોલસા મંત્રાલયે જણાવ્યું છે કે આ નિર્ણય સાથે, કોલસા અને લિગ્નાઈટ સંશોધન માટે અધિકૃત એજન્સીઓની યાદીમાં 18 નવી એજન્સીઓ ઉમેરવામાં આવી છે. આ કોલસા બ્લોક ફાળવણીકારોને શોધ કામગીરી માટે એજન્સી પસંદ કરવામાં વધુ સુગમતા અને પસંદગી પ્રદાન કરશે.
નવી માન્યતા પ્રાપ્ત એજન્સીઓનાં નામ
- ઇન્ડિયન માઇન પ્લાનિંગ એન્ડ કન્સલ્ટન્ટ્સ, કોલકાતા
- મેરોક્સ માઇનિંગ સોલ્યુશન્સ પ્રાઇવેટ લિમિટેડ, ગુરુગ્રામ
- યુનાઇટેડ એક્સપ્લોરેશન ઇન્ડિયા પ્રાઇવેટ લિમિટેડ, કોલકાતા
- મહેશ્વરી માઇનિંગ પ્રાઇવેટ લિમિટેડ, કોલકાતા
- નેચરલ રિસોર્સિસ ડિવિઝન – ટાટા સ્ટીલ લિમિટેડ, પૂર્વ સિંહભૂમ
- માઇનિંગ એસોસિએટ્સ પ્રાઇવેટ લિમિટેડ, બિદવાન
- રામકો કોલ એક્સપ્લોરેશન પ્રાઇવેટ લિમિટેડ, ચંદ્રપુર
- સાઉથ વેસ્ટ જીઓલોજિકલ એક્સપ્લોરેશન લિમિટેડ, ગુરુગ્રામ
- જીઓટેકનિકલ માઇનિંગ સોલ્યુશન્સ, ધર્મપુરી
- નોવોમાઇન ઇન્ડિયા પ્રાઇવેટ લિમિટેડ, પૂર્વ ખાસી હિલ્સ
- સર્માઇન કન્સલ્ટિંગ પ્રાઇવેટ લિમિટેડ, દિલ્હી
- કાર્તિકેય એક્સપ્લોરેશન એન્ડ માઇનિંગ સર્વિસિસ પ્રાઇવેટ લિમિટેડ, નાગપુર
- માઇનિંગ ટેક કન્સલ્ટન્સી સર્વિસિસ પ્રાઇવેટ લિમિટેડ, અમદાવાદ
- જેમ્સ પ્રોજેક્ટ્સ પ્રાઇવેટ લિમિટેડ, રાંચી
- આમાં રેવેલ કન્સલ્ટિંગ પ્રાઇવેટ લિમિટેડ, અમદાવાદ
- સીએમએમસીઓ ટેકનોલોજી સર્વિસિસ લિમિટેડ, હૈદરાબાદ
- જસની જીઓટેક પ્રાઇવેટ લિમિટેડ, નાગપુર
- એપીસી ડ્રિલિંગ એન્ડ કન્સ્ટ્રક્શન પ્રાઇવેટ લિમિટેડ, નમક્કલ
કોલસા અને લિગ્નાઈટ સંશોધનને વેગ મળશે
સરકાર માને છે કે અધિકૃત પ્રોસ્પેક્ટિંગ એજન્સીઓની સંખ્યા વધારવાથી ખાનગી ક્ષેત્રના સંસાધનો અને કુશળતાનો વધુ સારો ઉપયોગ શક્ય બનશે. આનાથી સંશોધન પ્રક્રિયામાં કાર્યક્ષમતા, સ્પર્ધા અને તકનીકી નવીનતાને પ્રોત્સાહન મળવાની અપેક્ષા છે. સરકારના આ પગલાને કોલસા અને લિગ્નાઈટ સંશોધનને નોંધપાત્ર રીતે વેગ આપવા તરફ એક મહત્વપૂર્ણ પગલા તરીકે જોવામાં આવે છે. મંત્રાલયના જણાવ્યા અનુસાર, વિસ્તૃત એજન્સી સૂચિ પ્રારંભિક તબક્કે ખાણકામ ક્ષમતા વધારવામાં મદદ કરશે, જેનાથી દેશમાં સંસાધન વિકાસને વેગ મળશે. તે કોલસા અને લિગ્નાઈટની ઉપલબ્ધતામાં પણ સુધારો કરશે, જે દેશની વધતી જતી ઊર્જા જરૂરિયાતોને પૂર્ણ કરવામાં મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવશે.
